Bij gezonde duursporters zijn de longen en dus de ademhaling normaal gesproken geen beperkende factor voor duurprestaties. Toch horen we vaak dat duursporters tijdens inspanning een gevoel van ademtekort ervaren, met prestatieverlies tot gevolg. Waar kan dit aan liggen?
Tijdens inspanningstesten met ademgasanalyse zien we bij duursporters geregeld dat de waardes voor adem efficiëntie niet optimaal zijn. Dit noemen we ook wel een disfunctioneel adempatroon. Aangezien een disfunctioneel adempatroon en dus een verminderde adem efficiëntie veelvuldig voorkomt zullen we dit fenomeen in de komende blogs verder uitdiepen.
Wat is ademefficiëntie?
Ademefficiëntie betekent dat je longen en ademspieren precies doen wat nodig is, zonder onnodig energie te verspillen. Iedere ademhaling kost energie en hoe minder lucht je hoeft te verplaatsen voor de benodigde opname van zuurstof en afgifte van koolstofdioxide (CO2), hoe meer energie er overblijft voor een goede duurprestatie. Een efficiënte ademhaling zorgt ervoor dat je rustiger ademt, je longcapaciteit optimaal benut wordt en je minder snel vermoeid raakt. Inefficiënt ademen daarentegen kost meer energie en kan dus ook bij een goede conditie je duurprestatie in negatieve zin beïnvloeden.
De route van zuurstof in het lichaam en de rol van koolstofdioxide (CO2)
Zuurstof komt je lichaam binnen via je inademing waarna het in je longen terecht komt. Zuurstof bindt zich aan hemoglobine in je bloed en je hart pompt het zuurstofrijke bloed door je lichaam. Hier wordt de zuurstof afgegeven aan de cellen waar het op dat moment nodig is. Tijdens duurinspanning zijn dit uiteraard met name je spieren, waarin je mitochondriën (energiefabriekjes) met behulp van de opgenomen zuurstof zorgen voor het omzetten van voedingsstoffen in energie.
Naast zuurstof speelt ook CO₂ een belangrijke rol voor je ademhaling en dus je prestatie. De CO2 waarde in je bloed is namelijk bepalend voor hoeveel zuurstof er daadwerkelijk wordt afgegeven aan je cellen. De aanwezigheid van voldoende CO2 zorgt ervoor dat de zuurstof losgelaten kan worden van de hemoglobine waarna het kan worden opgenomen in je cellen. Dit proces wordt ook wel het Bohr-effect genoemd. Adem je te snel of te oppervlakkig, dan blaas je teveel CO2 uit waardoor je CO2 waarde daalt. Hierdoor kan de zuurstof minder goed worden losgelaten van hemoglobine en wordt het dus minder goed afgegeven aan de cellen, waardoor je prestatie afneemt.
Het verband met rustademhaling
Je ademhaling in rust heeft een directe invloed op je adem efficiëntie tijdens inspanning. Een chronisch te hoge ventilatie in rust, door bijvoorbeeld te vaak of te diep ademen, zorgt namelijk voor een daling van de CO2 tolerantie in je lichaam met een verminderde adem efficiëntie tot gevolg.
Hoe dit precies werkt en hoe jij je ademhaling efficiënter kunt maken worden beschreven in de volgende blogs.